كتاب الـ General Pathology ... تلخيص لكل طلاب تالتة

General pathology


بنتكلم فيه عن الأمراض كلها بوجه عام
الأمراض أو الخلل اللى ممكن يحصل فى أى سيستم
من غير تخصيص لسيستم معين


ازاى برده ؟؟
يعنى أساسيات الباثولوجى ،،


****


**Introduction **



فى الأول هناخد المقدمة اللى قلتلكم عليها قبل كده
ودى محاضرة واحدة


وزى ما قلتلكم هنعرف ايه النظام اللى هنمشى بيه
وهناخد تعريفات مهمة
زى مثلا أنواع العينات اللى هناخدها من المريض عشان نفحص المرض اللى عنده
وايه أنواع الميكانيزمات بتاعة الأمراض
والجزء ده عليه درجة واحدة فى امتحان الميد تيرم


****


** Cell injury **


شابتر لطيف جدا ولذيذ أوى


بيقولنا إن أى خلية فى الجسم لما تتحط تحت ضغط معين stress
سواء كان ضغط فسيولوجى ( طبيعى ) ، أو لو كان بعض المؤثرات بتاعة أمراض معينة ( باثولوجى )
بتستجيب بطريقة ما


لو كان الضغط ده محتمل ومش قوى أوى ، يبقى الخلية هتقدر تتكيف معاه ويحصلها adaptation

مثال ؟؟
لو مثلا واحد بيلعب رياضة كتير ، عضلات جسمه مش بتستحمل كل الضغط ده
فبيحصلها hypertrophy يعنى بتزيد فى الحجم ، عشان تقدر تتأقلم مع الوضع الجديد


طيب لو كان نوع معين من الضغط - زى بكتريا مثلا - و شدته أقوى شوية
هيحصل ايه للخلية ؟؟
هيحصلها التهاب inflammation


طب لو كان قوى أوى أوى
والخلية خلاص مش قادرة تستحمله ولا تتكيف معاه ؟؟
فى الحالة دى الخلية هتبوظ ويحصلها damage


وده اللى احنا بنسميه Cell injury
وبندرسه فى شابتر كامل
وزى ما اتفقنا ، هنمشى بنظام ثابت ،،
وعندنا 3 عناوين كبيرة فى كتابنا


أول عنوان كبير هناخده
(Cell injury )


فى الأول هنشوف التعريف
بعدين بنعرف ايه الحاجات اللى ممكن تعمل cell injury
بعبارة أخرى
ايه أنواع الـ stress القوى أوى ده ، اللى بيبوظ الخلية ويدمرها


زى ايه مثلا ؟؟
زى أنواع معينة من البكتريا والفيروسات
زى بعض المواد القوية أوى كالكحول


وهكذا
والكلام ده كله للفهم فقط


وبعد كده هنعرف الميكانيزم
ازاى بيحصل injury للخلية


والعنوان الكبير التانى
بيتكلم عن حاجة اسمها
( Acute cell injury )

يعنى حاجة حادة بوظت الخلية
وعندنا فى الحالة دى نوعين


ايه هم ؟؟؟


1 - نوع بيبقى الضغط فيه مش مميت non-lethal
ولو شيلنا الضغط ده ، الخلية هترجع زى ما كانت طبيعية جدااااا reversible
وهناخد أمثلة فى أعضاء مختلفة من الجسم
وهنتكلم عنها بالتفصيل تبعا لنظامنا


طيب عايزين مثال دلوقتى ..
لو مثلا موصلش أكسجين مناسب للكلية hypoxia
هنلاقى الكلية كبرت أوى فى الحجم ، وبقى لونها شاحب ، وكل خلية تحت الميكرسكوب هيبقى شكلها زى ما تكون وارمة ،،



2 - النوع تانى بيبقى مميت للخلية lethal
وخلاص الخلية مش بترجع زى الأول خااااالص irreversible
وعندنا شكلين بيحصلوا


الأول : إن الخلية تتكسر وتتحول لأجسام صغيرة Apoptosis
لو مثلا خلية عجزت وكبرت فى السن ، بتموت و بتتكسر كده ، وتاكلها الـ phagocytic cells
وبرده لو خلية حصلها damage بتتكسر بنفس الطريقة


التانى : إن الخلية يحصلها حاجة زى التحلل ، وغشاء الخلية يدوب Necrosis


وهناخد برده العناوين بتاعتنا تحت كل نوع
وعندنا مقارنة مهمة جداااااا وبتيجى دااايما فى امتحان النظرى


وبعد كده هنتكلم على الغرغرينة Gangrene

يعنى ايه غرغرينة ؟؟
دى نوع من تحلل الخلايا necrosis لكن مصحوبة بتعفن putrifaction
وهنعرف أنواعها
وعناوينا الأساسية معانا مش بتسيبنا
ودى محاضرة جمييييييلة متسيبوهاش


العنوان التالت والأخير اسمه
(Intracellular accumulation )


بيكلمونا عن الحاجات اللى ممكن تترسب جوا الخلية ، ويتسبب منها injury

ايه أول حاجة بتتراكم فى الخلايا ؟؟
أول حاجة هى الحبيبات الملونة pigments


عندنا حاجات طبيعية زى الميلانين مثلا ،،
بس الميلانين ده ممكن يقل أوى زى مثلا واحد عنده برص vitiligo
وممكن يكون زايد أوى زى الناس اللى عندهم Addison's disease


وعندنا برده حاجة زى الـ bilirubin
لو زاد أوى بيسبب الصفرا jaundice


طيب كل الحاجات دى موجودة فى جسمنا ...


مفيش حبيبات ملونة ممكن تجيلنا من بره ؟؟
لأ فى طبعا ..
ممكن الكربون ده لو حد بيستنشق كتيييير ، يتراكم جوه الغدد اليمفاوية فى الرئة ويخلى لونها أسود


ممكن الرصاص برده يترسب ما بين اللثة والأسنان gingival margin
ويبقى لونه أزرق


طيب ايه تانى حاجة ممكن تترسب فى جسمنا ؟؟
ممكن الدهون تتراكم بالذات فى البطين الأيمن


وايه تانى ؟؟
ممكن الـ urate crystals تتراكم حوالين المفاصل ، وفى الكلية ، وتسبب النقرس gout
ويهمنا بس التعريف


ها ، وايه كمان ؟؟
ممكن نلاقى مادة شبه البروتين ، بس المادة دى مش نورمال يعنى phathologic proteinaceous substance
بتتراكم بين الخلايا وتعمل حاجة اسمها Amyloidosis


وده جزء مهم جدااا جداااا
وهندرسه بالتفصيل


طيب وآخر حاجة علينا ايه ؟؟
ايه تانى ممكن يتراكم فى الخلايا ؟؟

ممكن جداااا الكالسيوم يتراكم مثلا فى الخلايا والأنسجة الميتة


ليه ؟؟
هو بيبقى نسبته زايدة أوى ؟؟
مش شرط ، هو بيترسب أساسا فى الحالات دى عشان بيحصل local changes


طيب فى أوقات مثلا بيترسب عشان نسبته زايدة ؟؟
أيوة
مثلا فى حالات الـ primary & secondaryhyperthyroidism


وبكده انتهى أول شابتر
وإلى اللقاء مع شابتر جديد

** INFLAMMATION **

وده شابتر
فيه أجزاء حلووة جدااا ، وأجزاء تقيلة شوية ، وأجزاء محتاجة فهم ، وأجزاء محتاجة حفظ " بدقة "


يعنى ايه التهاب ؟؟
ده local reaction
يعنى استجابة لشىء معين ، فى جزء معين من الجسم


وبيحصل فين ؟؟
بيحصل فى الأنسجة الحية اللى بيوصلها دم عن طريق الأوعية الدموية
Vascularized living tissue


وبيحصل ليه ؟؟
عشان فى مادة متلفة للخلايا injurious agent


وهل المادة دى بتموت الخلايا خالص ؟؟
لأ ، هى مش قوية أوى لدرجة انها تموت الخلايا فجأة وبسرعة


طيب عايزين نشوف التعريف كامل ...

Inflammation
is a local reaction of vascularized living tissue to an injurious agent
, provided that the injury is not so strong to cause immediate death of
the tissue


وأى التهاب فى أى جزء من الجسم ، بنعرفه من الأحرف " itis " فى آخر الكلمة
يعنى مثلا واحد عنده التهاب فى الزايدة ، بنقول ده عنده appendicitis
ومعظم الالتهاب بيبقى آخره الأحرف دى ، فيما عدا بعض الحاجات
الشاذة ،،


طيب ايه الحاجات اللى بتسبب التهاب ؟؟
ممكن مواد كيميائية زى السموم ، وممكن عوامل فيزيائية زى الإشعاع والكدمات
وممكن كائنات حية ، زى الفيروسات والبكتريا والطفيليات والفطريات


طيب هو الالتهاب ده حاجة كويسة ولا وحشة ؟؟
يعنى احنا بنستفيد منه ؟؟

أيوة طبعا بنستفيد كتيييير
يعنى الالتهاب ده هو استجابة الجسم " الطبيعية " للحاجات اللى بتسببله ضرر ،،
والالتهاب هو خط الدفاع الأول ضد أى injurious agent
وهو اللى بيحد من عملية انتشار الـ agent
وفى نفس الوقت بيجهز الجسم عشان يصلح الخلايا اللى تاثرت بالبكتريا والفيروسات ... الخ
يعنى بيهىء الجسم لعملية الـ healing & repair


بس مع ده كله ، الالتهاب بينتج عنه عدة علامات ، فبتخلينا نتاذى منه
يعنى فى مكان الالتهاب ،، بيحصل احمرار ، تورم ، سخونية ، ألم ، وأحيانا فقدان للوظيفة الطبيعية للعضو ده ..
وممكن كمان يحصل حمى ، فقدان للشهية ، إحساس بالفتور ... وهكذا


فعشان كده ، الالتهاب فى حد ذاته كويس
لكن اللى بينتج عنه هو اللى مش كويس ،،،



طيب هو الالتهاب ده ليه أنواع ؟؟
ولا كله شبه بعضه ؟؟

لأ طبعا ، عندنا نوعين مهمين جدااااااا
ودول اللى هنفضل ندرس فيهم طول الشابتر



النوع الأول : Acute inflammation

واحد قام من النوم لقى زوره بيوجعه أوى ، وعنده رشح ، وشوية سخونية بالمرة ^__^
يبقى ده جاله التهاب فجأة sudden onset


بعد يومين خف خالص ، ورجع كويس جدااا
يبقى الالتهاب ده ليه
short duration , lasts from few minutes up to few days
وأكتر حاجة بتميز النوع ده ، إن بيحصل زى ترشيح لسوائل الجسم ، حاجة شبه الـ edema



النوع التانى : Chronic inflammation

وده العكس تمااااما ،،
يعنى الالتهاب بيحصل بالتدريج gradual onset
وبيستمر فترة طويلة long duration ممكن توصل لـ
several years
وأكتر حاجة بتميزه ، وجود الـ
lymphocytes , plasma cells & macrophages
وفى نفس الوقت بيحصل هلاك للأنسجة ، فبالتالى بيحصل repair سريع فى النوع ده

وبيقولولنا فى الآخر ملحوظة
إن فى نوع تالت معروف بس بين الدكاترة ، وبيبقى وسط بين الحالتين
يعنى لا هو acute ولا chronic
واسمه subacute inflammation



طيب بعد ما فهمنا المقدمة ،،
عايزين نعرف هندرس ايه ؟؟



العنوان الكبير الأولانى

ACUTE INFLAMMATION


عرفنا إن فى علامات مميزة للالتهاب
ودى كانت ممثلة فى صورة إغريقية قديمة ، موجودة على كتابنا




الصورة دى معناها ايه ؟؟

أول حاجة السخونة hotness
واسمها باللاتينى CALOR
وده بيحصل عشان تدفق الدم بيزيد أوى ، وبيحصل arteriolar
dilatation

تانى حاجة الاحمرار redness
واسمه RUBOR
وده بيحصل عشان كل الشعيرات الدموية المقفولة بتتفتح ، وكمان بيحصل vascular dilatation

ثالث حاجة التورم swelling
واسمه TUMOR
وبيحصل عشان الـ vascular dilatation ، وكمان بيحصل تراكم للرشح الالتهابى inflammatory exudates

رابع حاجة الألم pain
واسمه DOLOR
وده عشان المواد المعينة اللى بتتفرز زى الهيستامين

خامسا وأخيرا فقدان الوظيفة loss of function
واسمه FUNCTIOLASEA


واحنا بنعرف الكلام ده ليه ؟؟؟
عشان احنا يهمنا نعرف ازاى العلامات دى أصلا حصلت ،،
ازاى حصل vascular changes
وايه هى المراحل بتاعة التغير ده ،،،
وايه هى السوايل اللى بتترشح

وايه الفرق بين الـ exudate والـ transudate
ودى مقارنة مهمة جدااااااااااا
وبتيجى فى الامتحان داااايما


ويهمنا برده إننا نعرف الـ cellular changes اللى بتحصل

ازاى يعنى ؟؟؟

أصل فى وظيفة أساسية لازم تحصل ، وهى إن الـ leukocytes توصل لمكان الالتهاب
وهنعرف بقى ازاى بتمشى رحلة الـ leukocytes من جوه الوعاء الدموى
لــــحــــــــــد ما توصل للنسيج الملتهب


بعد كده بيقولولنا إن فى مواد كيميائية مهمة جداااا هى المسئولة عن كل التغيرات اللى بتحصل دى
سواء الـ vascular
ولا الـ cellular


المواد دى بنسميها
CHEMICAL MEDIATOS OF INFLAMMATION

وده عنوان مهم أوى
بنعرف
إن المواد دى أول ما تبقى نشيطة بتتفرز على طول ، وأول ما بتؤدى وظيفتها ،
يا إما بتموت على طول ، يا إما بيجيلها إنزيم بيخليها مش متنشطة ،،،


بنعرف برده إن المواد دى نوعين ،،
إما مواد بتطلع من خلايا معينة ،،
Cell-derived mediators
زى الهيستامين ، السيروتونين .... الخ
بنعرف كل مادة ايه الخلايا اللى بتفرزها ، ايه وظيفتها والتأثير بتاعها


والنوع التانى مواد أو factors من البلازما
Plasma derived mediators
وبرده بنعرف وظيفتها ، وبتعمل ايه فى حالة حدوث التهاب


وعندنا جدول بيمثل كل وظيفة وايه المواد اللى بتعملها
يعنى مثلا الـ vasodilatation
بيحصل عن طريق الـ
histamine , nitric oxide
prostaglandins
وهكذا ...


عندنا عنوان مهم تانى بيتكلم عن أنواع الالتهاب الحاد

TYPES OF ACUTE INFLAMMATION


وايه هى الأنواع دى ؟؟
هم نوعين مفيش غيرهم فى كتابنا
يا إما التهاب صديدى suppurative inflammation
يا إما التهاب غير صديدى non suppurative inflammation


بنعرف ايه هى أنواع الالتهاب اللى مفيهوش صديد
بيبقى شكلها ايه ، أدام عينينا وتحت الميكروسكوب ،،
وفى النهاية بيحصل ايه ،،
هى بيرجع تانى النسيج سليم ؟؟
ولا بيتحول لنوع آخر من الالتهاب ؟؟


بنعرف ايه هو الصديد ،،
ايه أنواع الالتهاب الصديدى سواء local or diffuse


بندرس الخراج ،،
بيتكون من ايه ؟؟
ايه الـ fate بتاعه


وآخر عنوان عندنا فى الجزء ده
كلام للفهم ، والحفظ أيضا ،، وإن كان مش مهم أوى يعنى
عنوان بيتكلم عن الـ

SYSTEMIC MANIFISTATIONS OF ACUTE INFLAMMATION


يعنى الحمى مثلا ،، ليه بتحصل ،،
ليه بيزيد عدد الـ leukocytes
ليه بيحصل تغير فى نسبة بروتينات البلازما ...
وهكذا


وكده نبقى خلصنا أكبر جزء وأهم جزء فى الشابتر ده ،،،

عندنا بعد كده تانى عنوان كبيييير

CHRONIC INFLAMMATION


هيقولولنا التعريف ، وازاى بيحصل ، والخلايا المهمة اللى بتكون موجودة فيه ،،
وأهم حاجة فى الصفحتين دول
المقارنة اللى بين نوعىّ الالتهاب
الـ acute والـ chronic
ودى لاااااازم تتذاكر كويس ، لأن فيها تلخيص شديد لكل الكلام اللى بعد كده ...


وآخر كلمة فى الجزء ده
إن الالتهاب المزمن ،، بينتهى بحاجة اسمها Healing


وده اللى هينقلنا على آخر عنوان كبييييير
واللى احنا بنعتبر إنه شابتر صغير منفصل ، وأقل أهمية بكتييير من الجزء السابق


HEALING & REPAIR


يعنى ايه ؟؟
يعنى الخلايا اللى باظت دى ، وشكلها مبقاش حلو ،، لازم ترجع زى ما كانت ،،
يا إما هنصلحها ونعمل خلايا جديدة شبها بالظبط
وده اللى بنسميه Regeneration


يا إما هنستبدلها بـ C.T وده اللى بنسميه Fibrosis
والاسم التانى ليها Scar formation


طيب امتى بيحصل كل نوع ؟؟
وأنهى الأحسن ؟؟


الأحسن طبعاااا إننا نعمل خلايا جديدة
بس المشكلة إن ده مش مسموح بيه على طول


ليه يعنى ؟؟
أصل لازم عشان نعمل خلايا جديدة ، يبقى فى حاجة اسمها regeneration capacity


يعنى لازم تكون فى parenchymal cell عايشة وكويسة ، حوالين الخلايا البايظة دى ،،
ولازم كمان يكون عندها القدرة على الانقسام ،،
ويكون عددها مناسب بصورة كافية ،،
ولازم كمان يكون فى C.T framework


هنعرف إن فى خلايا مستعدة على طووووول إنها تجدد الخلايا الميتة
سميناها labile cells
زى مثلا الـ
epi. Stem cell

وفى خلايا تانية ،، مش بتتجدد إلا فييين وفيييين
زى مثلا خلايا الكيد والبنكرياس
ودى بقى هى ومزاجها
يا إما تعمل regeneration
يا إما fibrosis
حسب نفسيتها بقى ^__^

ودى سميناها stable cells

( مش حسب نفسيتها طبعا ، حسب توافر العوامل اللى هتخليها تعمل تجديد للخلايا )


وآخر نوع خلايا بقى لو عملنا ايه حتى لا يمكن تنقسم ، ولا تغير الميتين بتوعها
وسيمناها permanent cells
زى عضلات القلب ، والخلايا العصبية ،،


وهنعرف بعد كده ازاى بيحصل repair
عن طريق الـ fibrosis


وهنعرف ازاى ممكن يحصل Healing
لحالات الجروح فى الجلد skin wounds
وبرده حالات الكسور fractures


وكفاية كده أوووى عليكم
وعليا برده
^__^

CELLULAR ADAPTATIONS OF GROWTH AND DIFFERENTIATION




أهم شابتر فى كتاب الجينرال كله ،،
وأجمل جزء درسناه فى الترم الأول – مش هقول السنة كلها –
وأحب أوجه تحية كبيييييييرة لدكتورة سوزان هلال ، نيابة عن كل محبيها من دفعتنا ،،


شابترنا حكايته ايه ؟؟

حكايته قديمة شوية ،،
أخدنا إن الخلية لما بتتعرض لضغط قوى أووى ، بتبوظ ويحصلها injury
وأخدنا كمان لما تتعرض لنوع معين ، قوى بس مش أوى بيحصلها التهاب
ودرسنا الكلام ده



لازم ناخد برده الحالة الأولى خااالص
لو حد اتعرض لـ stress مش قوى ،،

هيحصله ايه ؟؟

هيعمل ايه يعنى ، ولا حاجة
هيتعود على الوضع الجديد ، ويتأقلم عليه
ويحصله adaptation



آه ، طيب معنى كده إن التكيف ده حاجة كويسة على طوووول ؟؟
ولا ممكن ساعات يكون تأقلم بصورة غلط ؟؟



أكيد فى أحيان بيكون فيها التأقلم ده نتيجته مش كويسة لينا ،،
وده اللى يهمنا فى الباثولوجى



طيب هو التكيف ده ليه أنواع ؟؟
يعنى ايه هى صور الـ adaptation ؟؟




(1) – زيادة الحجم عشان الخلايا عددها زاد
Hyperplasia


ازاى يعنى ؟؟
عندنا واحد عمل عملية استئصال جزئى للكبد
Partial hepatectomy



فعشان الخلايا تتأقلم مع الوضع ده
والإنسان ميتأثرش بجزء الكبد المفقود


خلايا الكبد هتفضل تنقسم انقسام ميتوزى
وتكتر فى العدد
عشان تقدر تصد على حاجة الإنسان


ودى حاجة فسيولوجية وطبيعية مفيش مشاكل منها ،،



يعنى معنى كده إن ممكن تكون فى حاجات مش طبيعية ؟؟
Pathological يعنى ؟؟


أيوة ممكن
لو واحدة مثلا زادت عندها نسبة هرمون الإستروجين
Hyperestrinism
هيحصلها endometrial hyperplasia



ودى حاجة مش كويسة ،،
بس لو الهرمونات رجعت لنسبتها الطبيعية
المريضة هترجع لحالتها السابقة
يعنى معنى كده ، إن التكيف ده بيروح ، لما الضغط بيتشال




(2) – زيادة الحجم عشان الخلية كبرت فى الحجم
يعنى عدد الخلايا ثابت متغيرش ، لكن كل خلية حجمها زاد ، وبالتالى الحجم الكلى زاد
Hypertrophy



طيب النوع ده بيحصل ليه ؟؟
بيحصل عشان فى أنسجة معينة مش بتقدر تعمل انقسام ميتوزى
ومش بتقدر تكتر عددها
زى الـ skeletal ms. & cardiac ms.



وده برده ممكن يحصل فى وضع فسيولوجى طبيعى
زى عضلات الرياضيين مثلا


وممكن يحصل كحاجة باثولوجية
زى مثلا واحد عنده ارتفاع مزمن فى ضغط الدم
Chronically hypertensive patient
فعضلات قلبه هيحصلها hypertrophy




(3) – ضمور العضو بعد ما يكون وصل لحجمه الطبيعى
Atrophy
والتعريف ده مهم جداااا
Reduction of the size of an organ after reaching its normal size



والضمور ده بيحصل عشان الخلايا عددها بيقل
وفى نفس الوقت كل خلية حجمها بيصغر



واحدة وصلت لسن اليأس menopause
فهيحصل ضمور للـ ovary
وده الشىء اللى تبع الفسيولوجى


لكن الشىء اللى تبع الباثولوجى
لو حد مثلا عايش فى مجاعة starvation
هيحصله generalized atrophy


والجدير بالذكر إن الخلايا بتكون عايشة وكل حاجة
لكن طبعا وظيفتها بتكون أقل كتير من الأول




(4) – Metaplasia


ساعات بتكون الخلية حساسة أوى ،،
ولما تتعرض لضغط معين مبتقدرش تستحمله ،،
فيحصل نوع من التكيف ،،
وهو إن الخلية الحساسة دى ، تتحول لخلية تانية بس من نفس النوع
والخلية الجديدة دى عندها قدرة أكبر على التحمل



زى ايه مثلا ؟؟
لو واحد بيدخن سجاير كتيييير
Habitual cigarette smoking



خلايا الـep. بتاعة الـ resp. tract
اللى هىpseudostratified ciliated columnar
مش هتقدر تستحمل كل ده



فهتتحول إلى squamous ep.
وبكده هتبقى قدرتها على العيش أحسن من الأول



بس المشكلة بقى
إن الخلايا الجديدة مش هتقدر تقوم بوظيفة الوقاية بتاعة الخلايا القديمة
يعنى مش هتقدر تفرز الـ mucus
ولا هتقدر تقوم بالـ ciliary clearance


والمشكلة الكبيرة أوى
إن الشخص اللى بيحصلهmetaplasia
بيكون معرض جداااا للإصابة بالسرطان
لأن الـ metaplasia
تعتبر pre-cancerous



ودى الكلمة اللى هتنقلنا لموضوع الشابتر الأساسى
واللى احنا بنسمى الشابتر باسمه
.
.
.
.



NEOPLASIA



يعنى ايه الكلمة دى ؟؟
يعنى نمو جديد


كلمة الـ neoplasm
معناها new growth



أنهى نمو جديد يعنى ؟؟
يعنى أى نمو اسمه كده ؟؟
طيب لو طفل صغير بينمو ، هنقول ده بيحصله neoplasia ؟؟



لأ طبعاااا
أصل الـ neoplasia دى
مش أى نمو كده
لأ ،،
ده نمو مش طبيعى



ازاى يعنى ؟؟
يعنى مثلا عندنا خلية غلبانة ،،
كل شوية يجيلها مادة غريبة مش طبيعية
تحفزها إنها تنمو وتنقسم وتكتر عددها



وهى مش عايزة
والمادة تفضل تضغط عليها
لحد ما فى الآخر غصب عنها
تبقى خلية مجنونة
تفضل تنقسم وتنقسم
وتبقى كتيييييييير أوى



ومن كتر ما هى عمالة تنقسم بسرعة
بتطلع خلايا مش طبيعية


خلايا مش بتقدر تقوم بوظيفتها الأساسية
وفى نفس الوقت بتفقد جزئيا أو كليا قدرتها على الانقسام الميتوزى المنظم
ولا بتقدر تنضج بشكل سليم
وفوق كل ده ، شكلها مش بيبقى طبيعى ، وبتخلى الـ organ هو كمان شكله غريب



يعنى من الآخر ..
الـ neoplasm ده معناه بالعربى ايه ؟؟
ده معناه الورم
واللى اسمه ... Tumor



يعنى ايه ورم ؟؟
سرطان يعنى ؟؟


الورم ده هو أى نمو جديد مش طبيعى ،،
لكن السرطان هو الورم الخبيث


وعلى ذلك
فأى سرطان يعتبر ورم
لكن مش أى ورم يبقى سرطان



طيب احنا هندرس ايه ؟؟


هندرس الفرق بين الورم الخبيث
Malignant tumor
والورم الحميد
Benign tumor



هنعرف كل واحد ايه شكله ؟؟
ايه صفاته المميزة ؟؟
ولا كل واحد اتسمى بالاسم ده ؟؟



هنعرف ليه السرطان بينتشر فى الجسم
يعنى ليه بيبعت الخلايا المسرطنة لأماكن تانية
وده اسمه metastasis
وهناخد الميكانيزم بتاع الحكاية دى



هنعرف إن أى سرطان
يا إما يكون من epithelial origin
يا إما من mesenchymal origin



وطبعا فى كل حالة
ممكن يكون malignant
وممكن يكون benign



وهندرس الأنواع دى
وهنعرف صفاتهم
والفرق بينهم


وهناخد أمثلة
وهنشوف شكلها ايه
سواءgross
أوmicroscopic



بعد كده عندنا محاضرة عن المواد المسرطنة
Carcinogenic agents


وأهم حاجة فيها كلللللها
حاجة اسمها
Examples of tumor markers


فى أنواع معينة من الأورام
بتزيد فيها نسبة مواد ما فى الجسم


والمواد دى هى اللى بنكشف بيها عن وجود الورم من عدمه
وعندنا مثالين مهمين
لااااااااااازم نعرفهم


وبعد كده هنلاقى
.
.
.




إن الشابتر خلص

HAEMODYNAMIC CHAGES


شابتر جميل ،،
يعتبر مقدمة مهمة جداااا لشابتر الـ C.V.S


فى أول سطرين بيقولولنا خدوا بااااالكم
انتوا فاكرين إن الخلية عشان تبقى كويسة وصحتها تمام
لازم يكون بيوصلها أكل كويس ، وأكسجين مناسب
وبنتخلص من الفضلات بتاعتها
وبسسس
!!!


لأ طبعااااااا
لازم كمان إن السوايل بتاعة الجسم تبقى متوازنة
ونسبتها طبيعية
Normal fluid homeostasis



طيب ايه المشكلة بقى دلوقتى ؟؟
المشكلة كبيييرة


لو حصل أى خلل فى توازن السوايل دى
أو أى خلل فى الدم الواصل للخلايا


يبقى هتحصلنا مشاكل كبيييييرة


وده اللى هناخده ،،
فى 8 موضوعات ،،


يعنى ايه 8 موضوعات ؟؟
يعنى 8 مشاكل ممكن تحصل لو حصل خلل فى الحاجات دى ..


وايه هم ؟؟




(1) - Ischemia


يعنى ايه الكلمة دى ؟؟
يعنى الدم مش بيوصل بصورة كافية ، لجزء معين فى الأنسجة ..


طيب وليه يعنى دى مشكلة ؟؟
ما احنا عارفين ايه المشكلة
الأكسجين مش هيوصل بصورة مناسبة hypoxia
وفى نفس الوقت ، الغذا اللى الدم بيوصله للأنسجة
مش هيبقى بالكم الكافى
ويبقى عندنا كده hypoxic malnutrition
وعشان كده بيحصل damage فى النسيج ده


وفوق ده كله ، مش بنقدر نتخلص من الـ waste products
وهتفضل الـ metabolites تتراكم فى الأنسجة
وده اللى بيسبب الألم ..


وممكن الـ ischemia دى تحصل فجأة
يعنى بيحصل انغلاق كلى مفاجىء للشريان
Sudden complete occlusion of arterial circulation


وممكن تحصل بالتدريج
زى لو شخص عنده تصلب الشرايين
Atherosclerosis


وهيكلمونا عن كل نوع ايه التأثير بتاعه على الجسم




(2) – Infarction
4 صفحات حلوين أوى
ومهمين أوى كمان


يعنى ايه ؟؟
يعنى عملية تكوينinfarct



هو احنا فاهمين الأولى عشان نفهم التانية ؟؟
طيب
الـ infarct دى حاجة بتحصل فى النسيج لما يحصله
sudden complete ischemia


النتيجة يعنى ..



طيب وايه بقى اللى بيحصل فى النسيج ؟؟
ايه الـinfarct ؟؟


دى عبارة عن نوع من التحلل الناتج عن عدم وصول كمية مناسبة من الدم
واللى بيحصل إن الدم بيتقفل من الشريان كليا ،،
وفى نفس الوقت مش بيحصل تصريف للدم عن طريق الأوردة


Infarct is alocalized area of ischemic necrosis resulting from sudden and completeocclusion of its arteria blood supply with impaired venous drainge



وهنعرف كل حاجة عن الـ infarction
هنعرف ايه الأسباب اللى بتخليه يحصل ؟؟
ايه العوامل اللى بتساعد فى حدوث الـinfarct ؟؟


وايه أنواعها ؟؟
وايه شكلها ؟؟
هناخد أمثلة عليها ..


فى القلب
فى الطحال
فى الكلية
فى الكبد
فى الرئة
فى الأمعاء الدقيقة
فى المبيض



وكل واحدة هندرس شكلها gross & microscopic




(3) – Thrombosis


جزء مهم أوى أوى أوى
ولا عايزين تذاكروه من الكتاب يبقى كويس
ولو حبيتوا تذاكروه من الورق اللى الدكتورة نزلته يبقى أحسن


يعنى ايهthrombosis؟؟
يعنى عملية تكوين thrombus



ومعناها ايه دى كمان ؟؟
دى عبارة عن كتلة ( كلكيعة ) صلبة
بتتكون من الصفائح الدموية ، والدم المتجلط ( شوية خلايا بيضا وحمرا ، متكعبلين فى شبكة من الفيبرين )
والكلكيعة دى بتيجى تسد الجهاز الدورى ، أثناء حياة الفرد


Thrombus is a solid mass formed mainly from platelets & clotted blood ( fibrinnetwork entangling red & white blood cells ) within the cardiovascular system duringlife .



فاكرين فى الأحياء
كانوا بيقولولنا إن الدم مش بيتجلط جوه الجسم عشان 3 حاجات
إنه بيمشى بسررعة
وإن الأوعية الدموية ملساء
وكمان المواد اللى بتتفرز وتمنع تجلط الدم
وتخلى قدرته على التجلط جوه الجسم قلييييلة أوى



يبقى عشان تحصل كلكيعة جوه جسمنا
لازم تتشقلب الحاجات دى


يحصل قطع أو خدش فى الوعاء الدموى
Endothelial injury


ويحصل تغير فى سرعة تدفق الدم
Alteration in normal blood flow


وبرده تزيد قدرة الدم على التجلط
Alteration in blood coagulability (hypercoagulability)



هناخد الحالات التلاتة ،،
ونتكلم شوية عنهم ،،
ليه بيحصلوا ، وايه دورهم فى تكوين الجلطة داخل الجسم


وهناخد الخطوات اللى بتتكون بيها
وهناخد كل مكان بتحصل فيه
سواء الأوردة ، أو الشرايين ، أو الشعيرات الدموية
وحتى القلب
وشكلها بيبقى عامل ايه
وفى الآخر بيحصلها ايه


ويهمنا أوووى
إن النوع اللى بيحصل فى الأوردة
ليه نوعين
لازم نعرف الفرق بينهم
ونذاكر المقارنة


وبرده المقارنة اللى بين الـ
Thrombus & clot




(4) – Embolism


عندنا حاجة اسمها embolus
ودى برده كلكيعة
ممكن تكون صلبة ، أو سائلة ، أو غازية
حاجات بتتجمع مع بعض ، والدم ينقلها لمكان تانى غير مكانها الأصلى
وممكن بقى تقف فى أى وعاء دموى صغير وتسده



Embolus is a detached intravenous solid, liquid, or gaseous mass, carried by the bloodto a site distant from its point of origin


والـ embolism
زى ما اتعودنا
هى العملية نفسها


ممكن الـ embolism
تكون thrombus عمالة تتحرك مع الدم فى كل حتة
ودى بتمثل 99% من كلل الـemboli


وعشان كده ممكن نقول إن الـ emboli
ما هو إلا thrombus متحركة ، ومتنقلة ..


والنسبة القليلة أوى اللى فاضلة
ممكن تكونfat
وممكن تكونair
زى واحدة بتولد مثلا
وممكن يكون جزء من الورم الخبيث
اللى عمال ينتشر فى الجسم ، وينتقل عن ريق الدم
لحد ما يوصل لنسيج معين ، ويكمل المرض فيه


وهنتكلم عن الأنواع دى ،،
وازاى بتحصل
و ..... الخ



(5) – Hyperemia & Congestion


هناخد كلمة كلمة ونفهمها


Hyperemia
يعنى زيادة نسبة الدم فى جزء معين من النسيج
Local increased volume of blood in a particular tissue


بس بقى ممكن تكون active
وممكن تكونpassive



يعنى ايهactive ؟؟
يعنى بيحصلdilatation of arteries & arterioles
وعشان كده الدم بيزيد تدفقه ،،
وده ممكن يكون فسيولوجى
زى العضلات أثناء المجهود
وممكن يكون باثولوجى
زى الالتهاب الحاد


ومش هناخد أكتر من كده فى الحتة بتاعة الأكتيف
بس عايزين نعرف إن الأكتيف بنسميه hyperemia



أمال الـpassive بنسميه ايه ؟؟
بنسميه congestion


ودى هناخد فيها 3 صفحات


يعنى ايه الحكاية دى ؟؟
ازاى بتزيد نسبة الدم فى الحالة دى ؟؟
زى الحالة الأولى يعنى ؟؟
والشرايين بتوسع وتدخل دم كتير ؟؟


لأ بيحصل العكس
الشرايين بتوصل الدم بالصورة العادية
لكن الأوردة بقى ، اللى هى مفروض تاخد الدم ده وترجعه تانى الـ circulation
مش هتشتغل
يعنى impaired venous drainge


وعشان كده كل الدم اللى بيخش
هيفضل يتحوش
ويزيد


والدم ده مش هيبقى نقى ، عشان هو deoxygenated
وهيبقى لونه مزرق
عشان كده بنسمى الحالة دى congestion
يعنى احتقان


وهنعرف إن الاحتقان ده ممكن يكون local
فى جزء صغير
وممكن يكونsystemic
فى كل الجسم


وكل نوع منهم ، يا يبقى حاد ، يا إما مزمن
وهندرس الأنواع دى


وهناخد أمثلة فى الرئة ، والكبد ، والطحال ، والكلية
وهندرس كل مثال زى ما اتعودنا




(6) – Edema


عمالين نتكلم عن الدم من الصبح
متكلمناش عن الـfluids العادية


وعشان كده جابولنا الجزء المهم جداااااا ده


السوائل اللى بتتراكم بصورة مش طبيعية
سواء بين الأنسجة
أو فى تجاويف الجسم serous cavities


هنعرف ليه أصلا نسبة السوايل بتبقى متوازنة فى جسمنا
وهنعرف برده ليه ممكن تحصل edema
وهندرس أنواعها
لو كانت فى جزء معين
ولا فى كل أجزاء الجسم


وكل نوع هناخد أمثلته
وهنعرف بيحصل فين




(7) – Hemorrhage


رجعنا للدم تانى
عشان ندرس النزيف
يعنى هروب الدم من الجهاز الدورى ،،
الدم يطلع من مساره ..


Hemorrhage is escape of blood outside the cardiovascular system


هنعرف ليه بيحصل ؟؟
وازاى بنصنف أنواعه ؟؟
وايه تأثير النزيف على الجسم ككل ؟؟


وصفحتين حلوين
ينقلونا للموضوع الأخير




(8) – Shock


الصدمة
السكتة
أيا كان معناها بالعربى


Cardiovascular collapase


الجهاز الدورى بيتقفل خالص
وبيعرفوها إن الأول بيحص انخاض فى ضغط الدم
بعد كده الجسم مش بيوصله أكسجين
والخلايا بيحصلها hypoxia



طب الصدمة دى ليها أنواع ؟؟
أكيييييييد
عندنا السكتة القلبية
Cardiogenic shock


زى واحد عنده large myocardial infarction



وعندنا الـ hypovolemic shock
السوايل بتاعة الجسم بتقل أوووى
زى واحد عنده نزييييف حاااااااد



وعندنا الـ septic shock
يعنى شخص عنده عدوى شديدة بالميكروبات
فطريات
ولا بكتريا شديدة
وصلت هى وسمومها للدم


وعندنا مخطط لطيف فى الكتاب
ابقوا اقروه


وآخر حاجة
هنعرف ايه اللى بيحصل فى الجسم لما يحصل shock


وعشان نخلص كتاب الجينرال خااااالص


***



عندنا محاضرة أخيرة فى طب اسكندرية
مش عارفة موجود ةعندكم ولا لأ

بيشرحوا فيها شابتر 5 صفحات كده فى الكتاب
والشابتر ده عليه نص درجة فى امتحان الترم الأول



وعشان كده محدش بص فيه أصلا
واللى أخد فكرة عنه
فكانت من المحاضرة


وأنا عن نفسى
كل ما أعرفه عنه
إنه بيتكلم عن



** MEDICAL GENETICS **



وطبعا بيتكلم عن الخلل اللى بيحصل فى الجينات
خلل الكروموسومات
خلل الـ DNA
الطفرات
وما إلى ذلك



وعموما فى ليلة الامتحان
ابقوا اقروه آآآآآآخر حاجة
ومتضيعوش وقتكم وجهدكم على نص درجة
لأن فى أجزاء أهم بكتييييييييير
ذاكروها كويس الأول
وبعدين اقروه لو اتبقى وقت
وكذلك مقدمة الكتاب